Ziołolecznictwo

Początki ziołolecznictwa, stanowiącego ważną część Tradycyjnej Medycyny Chińskiej będącej systemem uzdrawiania opartego na funkcjonowaniu w harmonii z naturą, sięgają panowania Huang Di (Żółty Cesarz), około 2700 lat p.n.e. Istnieją dokumenty historyczne, potwierdzające leczenie ziołami w Babilonii i Asyrii ok. 2000 lat p.n.e. Medyczny Papirus Ebersa, powstały w Egipcie około 1550 r. p.n.e. zawiera około 700 lekarstw i 800 sposobów ich przyrządzania, w których wykorzystywano składniki roślinne. W starożytnej Gracji, ok. IV wieku p.n.e. rozwinęły się specjalizacje ludzi zajmujących się szukaniem, zbieraniem i przygotowywaniem ziół. Powstały składy oferujące zioła lekarzom i pacjentom, zwane po grecku apotheke. Od tego słowa pochodzi się dzisiejsze słowo apteka. Ziołolecznictwo było praktykowane w chrześcijańskich klasztorach, przy których uprawiano rośliny lecznicze. Szczególnie duży wkład wnieśli Benedyktyni, opracowujący popularne do dziś i skuteczne mieszanki ziołowe.

Tak jak przed wiekami, również dzisiaj zioła, mieszanki ziołowe, herbatki ziołowe odgrywają niepodważalnie dużą rolę w procesie przywracania równowagi fizjologicznej organizmu. Pomagają zwalczyć przyczyny wielu chorób, zmniejszyć dolegliwości, a nawet przedłużyć życie. Leczenie ziołami odbywa się w sposób naturalny, można powiedzieć pierwotny, do którego organizm ludzki jest przystosowany na drodze ewolucji.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że o ile nazwa zioła w naszym powszechnym rozumieniu odnosi się wyłącznie do roślin o właściwościach leczniczych, o tyle Tradycyjna Medycyna Chińska określa tym terminem również szereg innych roślin, grzyby, naturalnie występujące minerały, muszle mięczaków, a nawet zwierzęta, w szczególności owady i inne bezkręgowce. Zgodnie z tą teorią, popularne owoce i warzywa, o przyprawach nie wspominając, które normalnie spożywamy, są również ziołami, ponieważ wpływają na nasze zdrowie.

Należy pamiętać, że zioła należy stosować w sposób umiejętny i świadomy. Leczenie ziołami powinno być konsultowane z lekarzem lub dyplomowanym zielarzem, który posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie ziołolecznictwa. Zioła zażywane w złych dawkach, herbaty ziołowe o złych proporcjach czy źle przygotowywane, mogą wyrządzić więcej krzywdy, niż przynieść korzyści.

Surowce zielarskie

W ziołolecznictwie wykorzystuje najczęściej wysuszone i rozdrobnione części roślin:

• Anthodium - koszyczek - typ kwiatostanu groniastego
• Bulbus - cebula - przekształcony pęd podziemny o funkcji spichrzowej i przetrwalnikowej
• Calyx - kielich - najbardziej zewnętrzna część kwiatu
• Caput - makówka - wielonasienna torebka, przykryta wieczkiem z wyschniętego znamienia słupka
• Corolla - korona - element kwiatu składający się z okółka barwnych płatków
• Cortex - kora - tkanki w zewnętrznych partiach korzenia lub łodygi
• Flos - kwiat - organ roślin nasiennych zawierający elementy do rozmnażania roślin
• Folium - liść - organ służący roślinie m.in. do prowadzenia procesu fotosyntezy
• Fructus - owoc - organ powstający u roślin okrytozalążkowych, zawierający nasiona, osłaniający je i ułatwiający rozsiewanie
• Gemma - pąk, pączek - zawiązek pędu ze stożkiem wzrostu i zawiązkami liści i kwiatów
• Herba - ziele - cała zielona część rośliny: liście, łodyga i inne części
• Inflorescentia - kwiatostan - skupienie rozgałęzień pędów zakończonych kwiatami
• Lichen - plecha porostu
• Lignum - drewno - zdrewniała cześć gałęzi, pni i korzeni drzew lub krzewów
• Nux - orzech - rodzaj suchych, twardych, zdrewniałych owoców zamkniętych, niepękających
• Pericarpium - owocnia - część owocu pozostała po usunięciu nasion
• Radix - korzeń - podziemna część rośliny, która dostarcza roślinom wodę i substancje odżywcze, utrzymuje rośliny na podłożu i służy do gromadzenia substancji zapasowych
• Rhizoma - kłącze - pęd podziemny, będący przekształconą łodygą, spełniający funkcję organu spichrzowego i przetrwalnikowego
• Semen - nasiono, nasienie - organ roślin nasiennych powstający z zapłodnionego zalążka
• Spora - zarodnik - komórka służąca do rozmnażania protistów, roślin (mszaki, paprotniki) i grzybów
• Stigma - znamię słupka kwiatowego
• Stipes - szypułka - nieulistniona część pędu, na której wyrasta kwiat, a następnie owoc
• Strobilus - „szyszka” chmielu zwyczajnego
• Thallus - plecha (najczęściej glonu)
• Tuber - bulwa - zgrubiała część korzenia lub pędu, pełniąca w roślinie funkcję spichrzową, przetrwalnikową i rozmnażania wegetatywnego